Son yıllarda araştırmacıların ilgi odağı olan Torbalı, gelecek yıllarda inanç ve kültür turizmi başta olmak üzere turizm firmalarının ilk adresleri arasında olmaya aday bir bölge. İlçede bulunan tarihi yapıtlar, dağ köylerinin eski taş evleri ve tarihi sokakları kente bambaşka bir hava katıyor.
KENT merkezinde tarihi Metropolis Antik Kenti’nin yanı sıra Sultan 2. Abdülhamit’in, padişahlık yaptığı dönemde, okullar, camiler, havuzlar ve çeşmeler başta olmak üzere bir dizi eser bulunuyor. 2. Abdülhamit’in eserleri aradan geçen uzun yıllara rağmen didik ayakta durarak günümüz inanlarına hizmet veriyor. Öte yandan Metropolis Antik Kenti ve Dağkızılca Nif Dağı Kazı çalışmaları kentin gelecek yıllardaki kaderini değiştirecek. İlçedeki turizm uzmanları ve otel işletmecilerine göre ilçeye giren turistler sırf bu eserleri incelemek ve tarihi hakkında bilgi olmak için bile günlerce ilçede konaklama ihtiyacı duyacak.
NÜFUS bakımından her geçen gün gelişen ve yeni binaların yapımına imza atılan Torbalı’da tarihi binalarda bir o kadar özelliğini koruyor. Gerek Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü çalışmalar, gerekse de belediyenin korumaya aldığı tarihi yerler, gelecek yıllarda ilçenin turizm alanındaki kaderini belirliyor. Dört bir yanı tarih kokan Torbalı’da, Metropolis Antik Kenti, kültür turizminin yaşanmasına sebep olacak. Öte yandan Dağkızılca Köyü’nde yapılan çalışmalarda, milattan önce 8. yüzyıl ve milattan sonra 13. yüzyıldan kalma kalıntılara bulundu. Arkeolojik kazılarla mezarların yanı sıra ilk kez gün ışığına çıkarılan bir Geometrik/Arkaik Dönem yerleşmesi (MÖ.8.yüzyılın son çeyreğinden 6.yüzyılın ortalarına dek), bir kale (MÖ. 8.yüzyılın son çeyreğinden MS.14. yüzyıla dek) ve bir kilise kompleksi (MS.13. yüzyıl), Nif Dağı’nın barındırdığı önemli kültür varlıkları arasında yer alıyor. Bölgenin gelecek yıllarda inanç turizmi açısından önemli bir yere sahip olduğu belirtiliyor.
TORBALI merkeze yaklaşık 10 kilometre uzaklıkta bulunan Metropolis Antik Kent bölgedeki en önemli ören yeri. Şu an kazı çalışmalarının devam ettiği antik kent M.Ö. 3. yüzyılda kurulduğu belirtiliyor. Antik Yunan çağında önemli kentler arasında bulunan Metropolis Antik Kenti’nden kalan yapılar olan Tiyatro, Teras Evler, Stoa, Akropol, Latrina, Hamam, Ticarethane ve Kale bugün ören yeri içinde bulunmaktadır. Metropolis Antik Kenti’nde yapılan çalışmalar sonucu çıkarılan eserler çevre ilçe ve il müzelerinde sergileniyor. Gelecek yıllarda kültür turizmi için önemli bir rol oynayan antik kent, ilçenin kaderini değiştirecek önemli projeler arasında.
TÜM bu yapıtların yanı sıra Sultan Abdülhamit Han’ın yaptığı eserler ise kente ayrı bir güzellik katıyor. Sultan 2. Abdülhamit’in, padişahlık yaptığı dönemde, Torbalı’ya ve civardaki köylere birçok hizmet binası ve çeşitli eserler kazandırdı. Okullar, camiler, havuzlar ve çeşmeler yaptırtan 2. Abdülhamit’in eserleri aradan geçen uzun yıllara rağmen hâlen ayakta ve günümüzde halen kullanılmakta. Abdülhamit’in yaptırdığı ve günümüze kadar ulaşmış olan eserlerden en önemlisi Bülbüldere Mahallesi’nde bulunuyor. Bölgeye 117 yıl önce inşa edilen okul aradan geçen süreye rağmen ilk günkü gibi. Sultan 2. Abdülhamid tarafından Bülbüldere’ye yaptırılan okulun kayıtlarında çok ilginç veriler bulunuyor. İncelemelerde okulun açıldığı ilk yıllarda kız öğrenci sayısının erkeklerden fazla olduğu göze çarpıyor. II. Abdülhamit tarafından 1879 yılında yaptırılan Hipodrom ve Hara ise görülmeye değer eserler arasında yer alıyor. Kent merkezi ve civar köylerde Sultan 2. Abdülhamid’in yaptırdığı 33 tarihi eser bulunuyor.
