TORBALI Sağlık Grup Başkanı Yüksel Kızılışık, tropikal ve subtropikal ülkelere yolculuk yapacakların özellikle Sarı humma ve falciparum sıtması enfeksiyonları konusunda dikkatli olmaları gerektiğini söyledi.THY kabin amiri Selda Durmaz’ın, görevli olduğu Nijerya’da, sivrisinek sokması ile bulaşan falciparum sıtması sonucu yaşamını yitirdiğini hatırlatan Kızılışık, “Havacılıkta, özellikle ölümle sonuçlanan kazalarda, benzerinin yeniden yaşanmaması için konu enine boyuna araştırılır. Tropikal ve subtropikal ülkelere yolculuk yapacaklar özellikle iki enfeksiyon konusunda dikkatli olmalılar: Sarı humma ve falciparum sıtması. Sarı humma etkeni Aedes türü sivrisineklerin sokması ile bulaşan bir virüs ve korunmak için bir aşısı var. Falciparum sıtması ise Anofel cinsi sivrisinek sokması ile bulaşan bir parazit türü ve henüz ticari bir aşısı yok. Yıllardır yoğun çalışmalar sürüyor, RTS, S adlı bir aşı tam koruyucu olmasa da birkaç yıla kadar piyasaya çıkabilir. Falciparum sıtması Türkiye’nin güney ve güneydoğusunda nadir görülen vivax sıtmasından ve diğer sıtma türlerinden çok daha tehlikeli, çünkü parazitler içlerine girdiği kandaki alyuvarları yapışkan hale getirip, kılcal damarları tıkayabiliyor ve kabin amiri Selda Durmaz’da olduğu gibi beyni tutarak, hızla ölüme yol açabiliyor” dedi.
ERKEN TANI VE UYGUN TEDAVİYLE ÖNLENEBİLİR
HER yıl çok sayıda insanın yolculuk sırasında sıtmaya yakalandığını kaydeden Dr. Kızılışık, “Sıtmaya yakalanan insanlar ülkelerine döndüklerinde enfeksiyon tablosu ortaya çıkıyor ve bazıları yaşamlarını yitirmektedir. Bu ölümlerin önemli bir bölümü alınacak önlemler, erken tanı ve uygun tedaviyle önlenebilir. Sıtmadan korunmada öncelikle gidilecek bölgede enfeksiyonun risk derecesi, enfeksiyonun ana belirtileri ve kuluçka süresini öğrenilmeli; sivrisinekler tarafından sokulmamak için önlem alınmalı, gerektiğinde ilaçla korunma sağlanmalı; belirtiler ortaya çıkarsa erken tanı ve tedavi uygulanmalıdır” şeklinde konuştu.
SİVRİSİNEKLERDEN KORUNMA
SİVRİSİNEKLERİNdaha çok gün doğarken ve batarken kan emdiklerinden, bu zamanlarda daha dikkatli olunması gerektiğini anlatan Kızılışık, şunları söyledi:“Uzun kollu ve bacakları örten giysilerle açık alanları azaltmak, açık alanlara 3-4 saatte bir yüksek konsantrasyonda DEET içeren sinek kovucu losyon veya krem püskürtmek veya sürmek, sineklik telle örtülmüş mekanlarda durmak, tel yoksa kapı ve pencereleri gün doğarken ve batarken kapatmak, uyurken cibinlik kullanmak, insektisitli sprey, elektrikli tablet veya sıvılar yararlı olabilir. Gidilecek bölgede sıtma yoğunsa ve sivrisinekle temas yeterince önlenemiyorsa ilaçla korunma düşünülebilir, ancak bu ilaçlar yeterince koruyucu olmayabilir ve yan etki yapabilirler.”
