Torbalı’daki kurşun fabrikasının eski yerinde radyasyon: ‘normal değerin 7 Bin 291 katı’

İzmir’in Çernobil’i olarak anılan Gaziemir ilçesi Emrez Mahallesi’ndeki arazide radyasyon cihazı ile ölçüm yapan Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda ile Avukat Arif Ali Cangı, alanda normal değerin 7 bin 291 katı radyasyon olduğunu tespit etti. Başkan Halil Arda, “Ölçümlerde gördüğümüz rakamlara inanamadım” dedi. Kurşun fabrikası, Gaziemir’in ardından Torbalı’ya gelerek faaliyetlerini burada sürdürmeye devam etmeye başlamıştı.

GAZİEMİR Belediye Başkanı Halil Arda ile Avukat Arif Ali Cangı, Gaziemir Emrez Mahallesi’nde eski kurşun fabrikasının alanında gömülü olan nükleer atıkların bulunduğu bölgede incelemeler yaptı. Başkan Arda ile Cangı, fabrikanın harabeye dönmüş binalarında girerek, Almanya’dan getirilen cihazla radyasyon ölçümü yaptı. Yapılan ölçümlerde cihaz 832.3µSv/h (mikrosievert/saat) rakamını gösterdi. Fabrika bahçesine bulunan atık kutularını da inceleyen Başkan Arda ile Cangı, topraktan duman tüten alanlarda da ölçüm yaptı.

“GÖRDÜĞÜMÜZ RAKAMLARA İNANAMADIM”

ÖLÇÜM cihazının gösterdiği rakamlar karşısında şaşkınlığını gizleyemeyen Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda, “Avukat Arif Ali Cangı ile yaptığımız ölçümlerde gördüğümüz rakamlara inanamadım. Bilim insanlarının söylediklerine göre 1 mSv/y oranı normal kabul ediliyor; ancak kurşun fabrikasında ölçtüğümüz oran bunun 7 bin 291 katı. Buradaki nükleer atıklar tüm İzmir’i tehdit ediyor. Yetkililer bir an önce harekete geçerek tüm canlıları zehirleyen bu alandaki atıkları temizlemelidir” diye konuştu. Başkan Arda, 3 haftadır nükleer atık alanında sürdürdüğü 11 dakikalık duran adam eylemini de ölçümde çıkan yüksek değerler nedeniyle atık alanının dışında yapmaya karar verdiğini belirtti.

“KORUMA ALTINA ALIP BETON YA DA ÇELİK BLOKLARIN İÇİNE KOYULUP GÖMÜLMESİ GEREKİYOR”

AVUKAT Arif Ali Cangı da, bu atıkların nereden getirildiğinin ortaya çıkarılması gerektiğinin altını çizdi. Cangı, alanda yapılacak çalışmayla ilgili şu öneriyi dile getirdi: “Ege Üniversitesi Nükleer Araştırma Enstitüsüne ölçüm yaptırıp resmi rapor hazırlanmasını öneriyorum. Bu atıkların alınıp götürülmesi için ne gerekiyorsa yapılmalı, koruma altına alıp beton ya da çelik blokların içine koyulup gömülmesi gerekiyor nükleer atık oldukları için. Nükleer atıkları bertaraf edecek bir teknoloji şu an için yok.”

DOKUZ Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünden emekli öğretim üyesi Dr. Enver Yaser Küçükgül de, “Sahada izlenenler ve görülenler kimseyi yanıltmamalıdır. Şehrimizde ve ülkemizde Nükleer Bilimler ve Teknolojisi alanında fakülte, enstitü ve benzeri kurumlar ve buralarda yetişen çok sayıda uzman akademisyen varken bir belediye başkanı ve hukukçu tüm riskleri göze alıp bu sahaya girip canları pahasına bu ölçümü yapıp halkı bilgilendirip yetkilileri göreve çağırıyorlar. Bu akademisyenler bu konuyu memleket hizmeti sayıp, merak edip gelip çalışma yapamazlar mı? Bu çok üzücü bir durum, şahsen ben bu bölgede defalarca ölçüm yaptım; ama can güvenliğim nedeniyle radyoaktif kaynaklara bu denli yaklaşamadım” dedi.

“ÖLÇÜLEN ALANDA NORMAL DEĞERİN 7 BİN 291 KATI ORANINDA RADYASYON VAR”

RADYASYON ölçüm aletinin gösterdiği 832.3’lük değeri yorumlayan Dokuz Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünden emekli öğretim Üyesi Dr. Enver Yaser Küçükgül, “Kurşun fabrikasının yıkık binalarında yapılan ölçümlerde 832 birime kadar ulaşılmış. Cihaz adeta sınırları zorlamış, 832.3 göstermiş; yani ölçülen alanda normal değerin 7 bin 291 katı oranında radyasyon var. Yetkisi, sorumluluğu ve vatana halka hizmet borcu olan herkesi göreve davet ediyorum” diye aktardı.

Küçükgül, “Bu oran çok çok yüksek bir değerdir. Bu sonucu yorumlamak için ulusal ve uluslararası kanun ve yönetmeliklerin söylediklerine bakmalıyız. Uluslararası Radyolojik Korunum Komisyonu yıllık doz olarak halk için güvenli limiti 1mSv olarak belirlemiştir. İş sebebiyle maruz kalma limiti 50 mSvdir ve yıllık 100 mSv maruz kalınan bir işte arka arkaya 5 yıldan fazla çalışılmamalıdır. Etkin doz; birimi Sievert (Sv) olup, insan vücudunda ışınlanan bütün doku ve organlar için hesaplanmış eşdeğer dozun, her doku ve organın doku ağırlık faktörleri ile çarpılması sonucunda elde edilen dozların toplamıdır. Hangi seviyeden sonra zararlıdır? Bir insanın bir senede maruz kalacağı radyasyon miktarı 1milisieverttir. Bu miktar yükseldikçe kanser riski de artar, daha fazla radyasyon alınması kanser riskini artırır. Gaziemir’de, Arda ve Cangı’nın ölçtüğü anlık değerin Uluslararası Radyolojik Korunma Komisyonu ve bizim radyasyon güvenliği yönetmeliğine göre kabul edilebilir sınır değer olan 1mSv/y değerinin tam 7 bin 291 katı radyasyon çevreye yayılmaktadır. Güvenli bir radyasyon sınır değeri yoktur” diye konuştu.