Boşanma, çocuklar için zorlu ve karmaşık bir süreçtir. Çocuklar, ebeveynlerinin boşanmasıyla birlikte duygusal ve davranışsal tepkiler gösterebilirler. Bu tepkiler, çocukların yaşlarına, kişilik özelliklerine ve aile dinamiklerine bağlı olarak değişebilir. Boşanma sürecindeki belirsizlik, çocuklarda kaygı ve korkuya yol açabilir. Ebeveynler arasındaki çatışmalar, çocukların güvensizlik hissetmesine neden olabilir.
Çocuklar, ebeveynlerinin boşanmasını kendilerinden kaynaklandığını düşünebilir ve suçluluk duyabilirler. Duygularını ifade etmekte zorlanan çocuklar, içsel huzursuzluk yaşayabilirler. Boşanma, çocukların ebeveynleriyle olan ilişkilerini etkileyebilir. Bir ebeveynle daha yakın olma çabası, diğerinden uzaklaşma ya da her iki ebeveynden de kopma eğilimi gösterebilirler. Boşanma süreci, çocukların okul başarılarını olumsuz etkileyebilir. Dikkat dağınıklığı ve motivasyon kaybı yaşanabilir. Çocuklar, arkadaş ilişkilerinde zorluklar yaşayabilir ve duygusal zorluklarını paylaşmakta tereddüt edebilirler. Bazı çocuklar duygularını içe atarken (internalizasyon), bazıları ise dışa vurur (eksternalizasyon). İçsel huzursuzluk, endişe ve depresyon veya agresyon, öfke patlamaları ve düşük özsaygı görülebilir. Son olarak boşanma, çocukların aile içinde yeni sorumluluklar üstlenmelerine neden olabilir.
Ortak Tepkilerin Dönüşebileceği Psikolojik Rahatsızlıklar Nelerdir?
Çocukluk döneminde boşanma gibi travmatik bir deneyim sonucu ortaya çıkan ortak tepkilerin neticesinde ilerleyen dönemlerde çeşitli psikolojik rahatsızlıklar gelişme olasılığı ortaya çıkar. Bu rahatsızlıklardan en yaygın olanları ise şunlardır:
Yaygın Anksiyete Bozukluğu (GAD): Boşanma gibi stresli olaylar çocuklarda sürekli endişe ve kaygıya neden olabilir. Bu durum, genel olarak yaygın anksiyete bozukluğuna yol açabilir.
Sosyal Fobi veya Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Boşanma sonrası çocuklar, diğerleriyle etkileşim kurma veya toplum içinde olma konusunda aşırı kaygı yaşayabilirler. Bu, sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğu olarak bilinen sorunların temelini oluşturur.
Panik Bozukluk: Boşanma gibi travmatik olaylar, panik atakları tetikleyebilir veya mevcut panik bozukluğunu kötüleştirebilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Boşanma, çocuklarda travmatik bir deneyim olarak algılanabilir ve bu da ileride TSSB gelişimine yol açabilir.
Kaçınma ve Bağlanma Bozuklukları: Boşanma, çocuklarda yakınlık ilişkilerinde zorluklar ve bağlanma sorunlarına neden olabilir. Gelişim sürecinde yaşanan travmatik durum bu bozukluğa temel oluşturur.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB): Boşanma gibi stresli durumlar, çocuklarda obsesyonlar ve kompulsiyonlar gelişimini tetikleyebilmekte ve OKB’nin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Duygudurum Bozuklukları: Boşanma, çocuklarda depresyon veya bipolar bozukluk gibi duygudurum bozukluklarının ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Kişilik Bozuklukları: Çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar ileride kişilik bozukluklarının, özellikle de kaçınan kişilik bozukluğu (AVPD) gelişimine katkıda bulunabilir.
Ebeveynler, boşanma sürecinde çocuklarına destek olmak için şu adımları atabilir:
Açık İletişim: Çocuklara boşanma sürecini açık ve dürüst bir şekilde anlatmak, yaşlarına uygun bir dil kullanarak açıklamalarda bulunmak.
Duygusal Destek ve Anlayış: Çocukların duygularına saygı göstermek ve duygularını ifade etmelerine izin vermek.
Stabil Bir Ortam: Belirsizlikleri azaltmak için mümkün olduğunca düzenli bir ortam sağlamak.
Ebeveynlik Görevlerini Paylaşmak: Çocukların her iki ebeveynle de sağlıklı ilişkiler kurmasını teşvik etmek.
Aile İçi Değişiklikleri Tartışmak: Çocukları aile içindeki değişiklikler hakkında bilgilendirmek.
Profesyonel Yardım Almak: Psikologlar, terapistler veya aile danışmanlarından destek almak.
Çatışmalardan Kaçınmak: Çocukların önünde çatışmalardan kaçınmak ve olumlu bir ortam yaratmak.
Esneklik ve Uyum Yeteneği Geliştirmek: Değişen şartlara uyum sağlamak ve esnek olmak.
Çocukları Karıştırmamak: Olumsuz hisleri çocuklara yansıtmamak.
BOŞANMA ÇOCUKLARA NASIL ANLATILMALI?
Boşanma sürecinde çocuklara durumu anlatmak için dikkat edilmesi gerekenler:
Ortak Bir Karar Olarak Sunma: Ebeveynler, boşanma kararını birlikte aldıklarını vurgulamalıdır.
Uygun Dil Kullanımı: Çocukların yaşlarına uygun, basit ve açık bir dil kullanmak.
Duygusal Destek ve Anlayış Gösterme: Çocukların duygusal tepkilerini anlamak ve desteklemek.
Yanıltıcı Bilgilerden Kaçınma: Gerçekçi beklentiler oluşturmak ve çocuklara doğru bilgiler vermek.
