Miras paylaşımının doğru ve hakkaniyetli bir şekilde yapılabilmesi için öncelikle kimlerin mirasçı olduğu, mirasçıların miras payı oranları ve miras hakları doğru bir şekilde tespit edilmelidir. Miras hukukunda iki türlü mirasçı vardır. Bunlar yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılardır. Yasal mirasçılar, miras bırakanın iradesine bağlı olmayan ve kanunen mirasçı sayılan, kan hısımları, evlatlık, altsoy ve sağ kalan eştir. Atanmış mirasçılar ise miras bırakanın özgür iradesi ile vasiyetname yoluyla mirasının bir kısmını veya tamamını bıraktığı kişilerdir.
Hukukumuzda yasal mirasçılar derece sistemine göre, bir diğer adıyla zümre esasına göre belirlenir. Bu derece sistemi üç dereceden oluşur. Miras paylaşımında yasal mirasçı olabilmek için bu üç dereceden birinde yer almak gerekir. Bir derecede mirasçı varsa, sonra gelen derecede yer alan kişiler mirasçı olamazlar. Dolayısıyla eğer birinci derecede hiç yasal mirasçı yoksa, miras ikinci derecedeki mirasçılara, ikinci derecede de hiç mirasçı yoksa üçüncü derecedeki mirasçılara geçer. Bununla birlikte sağ kalan eş de bu kimselerle birlikte mirasçı olur. Derece sistemine göre mirasçılar aşağıdaki şekilde belirlenir;
– Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyu, yani çocukları ve torunlarıdır. Eğer çocuklardan biri ölmüşse onun yerini halefiyet ilkesi gereği kendi altsoyu alır. Yani miras bırakanın torunu bu halde mirasçı olur.
– İkinci derece mirasçılar ise miras bırakanın anne ve babası, kardeşleri ve yeğenlerinden oluşur. Miras bırakanın hiç altsoyu yoksa, anne ve babası mirasçı olur. Miras bırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. Yani miras bırakanın kardeşleri halefiyet ilkesi gereği onların yerini alır. Ancak kardeşlerden biri ölmüşse bu defa onun altsoyu, yani miras bırakanın yeğenleri mirasçı olur. Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.
– Üçüncü derece mirasçılar ise miras bırakanın büyükanne ve büyükbabasıdır. Altsoyu, anne ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyükanne ve büyükbabalarıdır. Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar. Eğer üçüncü derecede de hiç mirasçı kalmamışsa ve sağ kalan eş de yoksa miras devlet hazinesine geçer.